เราจะรู้ได้อย่างไรว่าลูกของเราพร้อมแล้วที่จะเลิกแพมเพิส ?
สิ่งสำคัญ คือ การให้ลูกรู้สึกสบายใจ ไม่เร่งหรือกดดันเด็ก เพราะแต่ละคนมีจังหวะความพร้อมที่แตกต่างกัน ซึ่งคุณพ่อคุณแม่อาจเริ่มจากการชวนลูกพูดคุยเรื่องการเลิกใช้แพมเพิส และเริ่มฝึกการใช้ห้องน้ำอย่างค่อยเป็นค่อยไป โดยให้การสนับสนุนและกำลังใจอย่างสม่ำเสมอ ไม่ควรกดดัน การสังเกตว่าลูกพร้อมเลิกแพมเพิสหรือไม่ สามารถดูได้จากตัวอย่างสัญญาณดังต่อไปนี้ค่ะ
1. สังเกตจากการสื่อสาร เมื่อลูกบอกได้ว่าต้องการเข้าห้องน้ำ เริ่มเข้าใจคำศัพท์เกี่ยวกับการขับถ่าย เช่น ถ้าคุณแม่ถามว่า “หนูปวดฉี่ไหมคะ” แล้วลูกสามารถตอบกลับหรือพยักหน้าให้คำตอบได้ก็ถือเป็นหนึ่งสัญญาณที่บอกว่าลูกพร้อมจะฝึกเข้าห้องน้ำแล้วค่ะ
2. เริ่มสามารถควบคุมกล้ามเนื้อได้ดีขึ้นในการทำกิจกรรมต่าง ๆ เช่น สามารถถอดกางเกงหรือกระโปรงเองได้ เริ่มแสดงท่าทางหรืออาการเมื่อต้องการขับถ่าย
3. สังเกตจากความแห้งของแพมเพิส เช่น แพมเพิสแห้งนานขึ้น (2 ชั่วโมงขึ้นไป) หรือตื่นนอนมาตอนเช้าด้วยแพมเพิสที่แห้ง
4. เริ่มแสดงความสนใจเมื่อเห็นคนอื่นเข้าห้องน้ำ มีความสนใจอยากลองใช้โถส้วม หรือกระโถน
5. ต้องการความเป็นส่วนตัวเวลาขับถ่าย เช่น วิ่งเข้าห้องตนเองเพื่อต้องการเวลาส่วนตัว มีการบอกเมื่อผ้าอ้อมเปียกหรือสกปรก
6. เริ่มมีทักษะการจดจำและทำตามคำสั่งง่าย ๆ ได้ สามารถจดจำขั้นตอนการใช้ห้องน้ำ และมีความอดทนมากพอในการนั่งกระโถน
7. เริ่มมีการความมั่นใจ และความเป็นตัวของตัวเอง เช่น แสดงความต้องการที่จะเป็นเด็กโต หรือมีความภูมิใจเมื่อทำสิ่งต่าง ๆ ได้ด้วยตัวเอง
ถ้าอยากให้ลูกเลิกแพมเพิส ควรทำอย่างไร ?
1. ให้ลองนั่งกระโถน : การให้ลูกใช้กระโถนเป็นวิธีที่ช่วยฝึกให้เลิกใช้แพมเพิสได้อย่างมีประสิทธิภาพ วิธีนี้มีข้อดีหลายอย่างค่ะ และเป็นขั้นตอนที่ขั้นกลางระหว่างการใส่แพมเพิสกับการใช้โถส้วม ทำให้เด็กปรับตัวได้ง่ายขึ้น นอกจากนี้ กระโถนยังมีขนาดเหมาะสมกับตัวเด็ก ทำให้รู้สึกปลอดภัยและรู้สึกสบายกว่าโถส้วม โดยเริ่มจากอธิบายวิธีการใช้ ชื่นชมเมื่อเด็กใช้เรียบร้อยแล้ว ให้ลูกรู้สึกว่าทำได้สำเร็จและอยากใช้อีก วิธีนี้จะทำให้ลูกได้เรียนรู้การควบคุมการขับถ่าย และยังช่วยสร้างความรู้สึกเป็นเจ้าของและความภาคภูมิใจให้กับเด็กอีกด้วยค่ะ
2. คุณพ่อคุณแม่ทำให้ลูกดู : การให้ลูกดูเป็นตัวอย่างที่ดีมากเลยค่ะที่จะช่วยในการฝึกเลิกใช้แพมเพิส วิธีนี้เรียกว่า “การเรียนรู้โดยการสังเกต” เป็นอีกหนึ่งวิธีที่มีประสิทธิภาพสำหรับเด็กเล็ก เริ่มจากให้ลูกสังเกตเวลาคนอื่นใช้ห้องน้ำ แล้วอธิบายขั้นตอนต่าง ๆ อย่างง่าย ๆ อาจจะใช้ตุ๊กตาสาธิต แสดงวิธีการใช้กระโถน หรือเข้าห้องน้ำ ทั้งนี้ควรระวังไม่ให้เด็กรู้สึกกดดัน หรืออายมากเกินไป
3. พาเข้าห้องน้ำให้เป็นเวลา : วิธีนี้เรียกว่า “การฝึกแบบกำหนดเวลา” เป็นการสร้างนิสัยที่จะช่วยให้เด็กเรียนรู้การใช้ห้องน้ำเป็นกิจวัตรประจำวัน ให้เด็กได้เรียนรู้สัญญาณของร่างกาย ช่วยให้เด็กเริ่มรู้จักสังเกตเมื่อต้องการเข้าห้องน้ำ คุณพ่อคุณแม่ อาจเริ่มจากพาเด็กเข้าห้องน้ำทุก 1 – 2 ชั่วโมง พาไปก่อนและหลังนอน รวมถึงหลังมื้ออาหาร ข้อควรระวังคือ ควรมีความยืดหยุ่น และปรับตามความต้องการของเด็กแต่ละคน บางครั้งอาจต้องพาไปบ่อยกว่านี้ โดยเฉพาะระยะแรกของการฝึกค่ะ
4. สอนลูกให้บอกเมื่อปวดอยากถ่ายเบา ถ่ายหนัก : สอนการสื่อสารให้เด็กเรียนรู้ที่จะบอกความต้องการของตัวเอง ช่วยให้เด็กรู้จักสังเกตสัญญาณร่างกายของตัวเอง ทำให้เด็กมีความมั่นใจรู้สึกว่าตัวเองควบคุมสถานการณ์ได้ การใช้วิธีนี้ ผู้ปกครองต้องสร้างบรรยากาศให้เด็กรู้สึกปลอดภัยที่จะบอก สอนท่าทางหรือสัญญาณที่เด็กสามารถใช้บอกได้ค่ะ
ควรเลือกวิธียังไงให้เหมาะกับบ้านเรา ?
1. ความพร้อมของเด็ก ทั้งด้านร่างกาย และจิตใจ
2. ตารางเวลาของครอบครัว บางวิธีก็ต้องการเวลา และความทุ่มเทมากกว่า คุณพ่อคุณแม่จึงควรพูดคุยกันก่อนเพื่อหาวิธีที่ลงตัวและเพื่อความสม่ำเสมอในการฝึกค่ะ
3. บุคลิกของเด็ก บางคนอาจชอบวิธีที่สนุกสนาน แต่บางคนก็อาจชอบความเป็นระเบียบและมีขั้นตอนชัดเจน
4. การปรับสภาพแวดล้อม การปรับสภาพแวดล้อมให้เหมาะสมจะช่วยให้การฝึกเป็นไปอย่างราบรื่นและสะดวกสบายมากขึ้นทั้งสำหรับเด็กและผู้ปกครอง เช่น หากร้อนให้ใส่เสื้อผ้าน้อยชิ้นถอดง่าย และในห้องน้ำควรมีแสงสว่างเพียงพอ ไม่มืดจนทำให้เด็กกลัว เป็นต้นค่ะ
การฝึกอาจเริ่มจากวิธีที่คุณพ่อคุณแม่รู้สึกว่าเหมาะกับครอบครัวมากที่สุด จากนั้นค่อย ๆ ปรับเป็นหลาย ๆ วิธีผสมผสานกันได้ค่ะ ให้เวลากับวิธีการที่เลือกฝึกไปสักระยะ หากยังไม่ได้ผลก็สามารถปรับเปลี่ยนวิธีที่เข้ากับลูกต่อไป โดยสังเกตจากปฏิกิริยาของลูก และเลือกปรับวิธีให้เหมาะสมค่ะ
ก้านใบ คลินิกพัฒนาการเด็ก ลพบุรี
ให้บริการประเมิน ส่งเสริมและกระตุ้นพัฒนาการเด็ก
เตรียมความพร้อมก่อนเข้าโรงเรียน
ส่งเสริมพัฒนาการรอบด้าน ทักษะEF
โทร 097-9378319
